جنگ اوکراین و پیامد های ان برای کشور های منطقه و جهان :

استاد اسحاق اتمر

از زمان اغاز جنگ روسیه علیه اوکراین بررسی های اثرات این جنگ بر اقتصاد جهان اغاز یافته و گمانه زنی های متفاوتی در باره ای پیامد های ان مطرح شده است که مهمترین ان رشد شدید قیمت های مواد خام از جمله نفت  محصولات زراعتی و خوراکی و غیره در جهان می باشد  نوسان قیمت ها سرسام اور بوده وقابل پیشبینی نمی باشد کشور های اروپایی  که  متکی به نفت و گاز روسیه هستند متحمل خسارات بیشتر شده اند 

چنین پنداشته می شود که جهان باید برای برقراری نظم  نوین  اماده ای یک جنگ طولانی تر باشد این جنگ ممکن است چند روز و چند ماه نه بلکه سالها دوام کند 

ما از دوران تک قطبی  که از دهه های اخیر بر جهان مسلط بود عبور کردیم و حالا وارد فاز جدید هستیم که امریکا و چین  دو قطب اصلی ان است و روسیه نیز در واقع یکی از قطب های امنیتی و نظامی به شمار میرود .

چین در حوزه ای اقتصادی به گونه ای سر سام اوری در حال رشد و گسترش  است گفته می شود که چین در کوتاه مدت و بلند مدت برنده ای این بحران است اما روس ها شاید در کوتاه مدت بهای بیشتری برای جنگ بپردازند ولی در بلند مدت برنده ای جنگ خواهند بود قدرت اینده ایکه هژمونی امریکا را به چالش می کشد روسیه نه بلکه چین خواهد بود  امریکا با جنگی که در اوکراین براه انداخته اند در واقع تلاش دارد تا کشور های اروپایی را بیشتر به خود نزدیک کند .

سیاست  امریکا در واقع  متاثر از دو حزب عمده ان  یعنی دیموکرات ها و جمهوری خواهان است و این سیاست ها بر تمام جهان بی تاثیر بوده نمیتواند. اعمال تعذیرات از طرف امریکا  بر روسیه سبب کاهش انرژی و مواد غذایی در جهان شده است و اگر جنگ اوکراین همچنان ادامه یابد ضربه محکمی به انرژی و ذخایر غذایی جهان وارد خواهد شد تحریم هایی را که امریکا وضع کرده گمان نمیرود که به این زودی ها رفع شود .روسیه و اوکراین هر دو کشور های اند که بیشترین انرژی و مواد غذایی را در جهان تولید می کنند و امریکا کوشش میکند تا بازار فروش انرژی روسیه را به اروپا مختل کند این در حالیست که ۴۰٪ گاز اروپا از روسیه تامین میگردد روسیه نیز برای فروش گاز و تیل خود مشتریان جدیدی مانند هند –  چین – افغانستان  و بعضی از کشور های  اسیایی تدارک دیده است.همچنان جنگ سبب تورم مالی مخصوصا در کشور های اروپایی و امریکایی و سایر جهان شده است که نرخ این تورم نظر به کشور ها مختلف بوده  از حد افل ۱۲٪ الی  ۲۰٪ صرف برای سال جاری تخمین زده میشود.

 بر اساس گزارش بانک جهانی، اقتصاد اوکراین تا ۴۵ درصد سقوط خواهد کرد که عمدتا اقتصادهای نوظهور اروپا و آسیای مرکزی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. طبق پیش‌بینی‌ها، اقتصاد این کشورها در سال ۲۰۲۲ میلادی به میزان ۴.۱ درصد منقبض خواهد شد.

اثرات جنگ روسیه و اوکراین بهر صورت در نقاط مختلف جهان احساس خواهد شد کشور هاییکه بیشتر به نفت و گاز روسیه متکی اند بیشتر از دیگران از این چنگ صدمه خواهند دید همچنان کشور هایی که متکی به گندم و مواد غذایی از اوکراین هستند نیز متحمل صدمه های بیشتر خواهند شد بعضی از کشور های شرق میانه مانند مصر – سوریه و بعضی کشور های اسیایی مانند افغانستان نیز دچار قحطی خواهند شد. قابل یاد اوریست که اوکراین کشوریست که سالانه  برای چارصد میلون نفوس جهان مواد غذایی تهیه میکند .

به عقیده ای دیوید ملیاس ریس بانک جهانی درگیری اوکراین کمبود ناگهانی انرژی – کود و غذا را  ایجاد کرده است .

تبعات جنگ اوکراین بر افتصاد ایالات متحده امریکا نیز بی تاثیر نبوده و نرخ تورم را درین کشور به ۸.۵ رسانیده که از سال ۱۹۸۱ به اینطرف بی سابقه بوده است 

گفتنی است اوکراین و روسیه روی هم بیش از یک چهارم تجارت جهانی گندم (حدود ٣٠ درصد)، یک پنجم فروش ذرت و ٨٠ درصد از صادرات جهانی آفتابگردان را بر عهدە دارند. در پی این جنگ، بارگیری از بنادر اصلی صادرات غلات اوکراین از جمله چورنومورسک، میکولائیف، اودسا، خرسون و یوژنه قطع شدە است، بنابراین کاملا واضح است که این جنگ تاثیرات شدیدی را بر زنجیره تامین مواد غذایی در جهان به ویژه آسیا خواهد داشت و این در حالیست که بازار های جهانی مخصوصا کشور های اسیایی قبلا  به نسبت شیوع  ویروس کرونا دچار ورشکستگی اقتصادی شده اند 

شیوع بیماری کرونا از یکطرف وافزایش بهای مواد غذایی از طرف دیگر سبب شده تا شماری زیادی از مردمان کشور های اسیایی به بحران گرسنگی مواجه شوند بروز مشکلات در روند توزیع و تامین مواد غذایی رخ دیگری از پیامد های ناگوار این جنگ است.

با صد حیف و دریغ فرصت های طلایی را که در طول بیست سال جمهوریت بدست اورده بود از دست حاکمان نا بخرد و فاسد همه را از دست داد اکنون  کشور ما دارد از یک مرحله ای سخت تاریخ خود عبور میکند قحطی – خشکسالی و افات طبیعی از مردمان  فقیر و تهی دست ما قربانی میگیرد بیکاری و نبود شغل روح و روان جوانان ما را می ازارد حکومت امده از زور و تفنگ به هر گونه خواست مردم جواب رد میدهد و همه روزه قیودات سخت گیرانه  تری را بر زنده گی شخصی شهروندان در قالب تنفیذ شریعت اسلامی روا میدارد تا اینکه در پی یک نظام پاسخگو وخدمت گذار و دارای برنامه های انکشافی – اقتصادی – و اجتماعی برای مردم باشد بر اساس تعبیر نادرستی که طالبان از اسلام دارند  نزدیک به یکسال میشود که دروازه های مکتب به روی دختران بسته است و حضور زنان در فعالیت های اجتماعی و ادارات دولتی محدود شده است . 

افغانستان یک کشور کثرالملیتی است که ملیت های مختلف در طی صد ها سال باهم در برادری و همدیگر پذیری زیسته اند و هیچ نیرویی نتوانسته است تا این همزیستی باهمی را بر هم بزند نیرو های حاکم که بیشتر در اجندای استخبارات منطقه کار میکنند در پی جنگ های قومی در داخل کشور هستند تا به این ترتیب به بی ثباتی کشور دامن زده  و زمینه را برای رشد گروه های هراس افگن مساعد سازند .