زندگينامۀ محمدحيدر ژوبل

نـوشـــته: نعمت حسینی(داستان‌نویس و پژوهشگر افغان)
در پاییز سال ١٣٣٨ خورشیدی یک هواپیمای افغانی در کرانه‌های لبنان آتش گرفت و بسیاری از سرنشینان در شعله‌های آتش به کام مرگ فرو رفتند، که از آن جمله یکی هم دانشمند، ادبیات‌شناس و نویسندۀ توانا و نامور کشور ما (محمد حیدر ژوبل) بود.او در باغبان‌کوچۀ کابل چشم به جهان کشود. ابتداییه و متوسطه را در لیسۀ امانی خواند و شامل دانشکدۀ ادبیات دانشگاه کابل شد و از آن جا سند فراغت گرفت. ژوبل برای فراگرفتن فلسفه نقد ادبی به امریکا رفت. وی پس از بازگشت به میهن، چندی به آموزگاری پرداخت و سالهایی هم مدیر ماهنامه‌های “آریانا” و “عرفان” بود. این ماهنامه‌های کهنسال کشور در آوان مدیریت او جلوه‌یی تازه یافتند و بر ارج و بهای معنوی آنها افزوده شد. حیدر ژوبل در زمینه پژوهش‌های ادبی و نقد ادبی کارهای ارزشمند و نوی انجام داد و به فرهنگ و ادبیات ما خدمت‌های شایسته کرد. از آثار ژوبل می‌توان از این‌ها یاد کرد:

• ادبیات از خلال روانشناسی، نقد ادبی و روابط آن با تاریخ.

• برگزاری روز ملل متحد در کابل.

• به یاد بیدلّ، به مناسبت روز عرس بیدل.

• تاریخ ادبیات افغانستان.

• نردبان آسمان، شرح احوال و آثار جلال‌الدین محمد بلخی، به یادبود هفت صدمین سالگرد وصال او.

• نگاهی به ادبیات معاصر افغانستان.

• نمونه‌های ادبیات افغانستان از رودکی تا بیتاب.